Dekoracje okienne u mistrza suspensu
„Psychoza” Alfreda Hitchcocka miała swoją premierę 16 czerwca 1960 r. Zainteresowanie kultowym już dreszczowcem było tak ogromne, że kolejki do kin ustawiały się wiele godzin przed seansem. Scenariusz filmu oparto na powieści Roberta Blocha o tym samym tytule (ponoć Hitchcock po wykupieniu praw do sfilmowania wydanej w 1959 r. książki, wykupił również dostępne w księgarniach egzemplarze „Psychozy” po to, aby przed premierą filmu jak najmniej osób znało zakończenie).
Dzieło „mistrza suspensu” okrzyknięto jednym z najlepszych filmów wszech czasów. Dreszczowiec opowiada historię młodej sekretarki Marion Crane (Janet Leigh) pracującej w biurze nieruchomości w stanie Arizona, która chcąc wspomóc finansowo swojego chłopaka Sama Loomisa (John Gavin), dopuszcza się defraudacji znacznej sumy pieniędzy. Kobieta postanawia ułożyć sobie życie na nowo i wyrusza w drogę do Fairvale w Kalifornii, gdzie pracuje jej chłopak.
Po drodze zatrzymuje się w przydrożnym motelu należącym do Normana Batesa (Anthony Perkins), który cierpi na poważne zaburzenia osobowości. To właśnie tu rozgrywa się słynna 45-sekundowa scena pod prysznicem, którą nagrywano… przez 7 dni! Gdy Marion przez dłuższy czas nie daje o sobie znać swoim bliskim, młodsza siostra dziewczyny Lila Crane wraz z Samem postanawiają ją odszukać. Pomaga im prywatny detektyw Milton Arbogast. Razem wpadają na trop Marion w motelu prowadzonym przez ekscentrycznego Normana Batesa.
Osłony okienne w „Psychozie”
U Hitchcocka nie ma mowy o przypadkowości. Najmniejszy element scenografii jest starannie przemyślany. Każdy detal, w tym również dekoracje okienne, muszą tworzyć „klimat”. Już w pierwszym ujęciu widzimy piękną panoramę miasta Phoenix oraz budynek jednego z miejscowych hoteli, w którym potajemnie spotykają się Marion i Sam. W oknach hotelu zamontowane są klasyczne żaluzje. Możemy je zobaczyć z zewnątrz, jak i od wewnątrz w pokoju hotelowym, gdzie zakochani spędzają razem czas.
Kilkanaście minut później przenosimy się do domu Marion. Kobieta w pośpiechu pakuje walizkę. Okno sypialni zdobi opuszczona do połowy roleta materiałowa, występująca w towarzystwie finezyjnych firanek i zasłon. Rolety wolnowiszące ze sznurkiem pojawiają się także w biurze motelu Batesa, a także w pokojach dla gości. Ten sam rodzaj osłony okiennej widać również w sklepie, w którym pracuje Sam (tutaj rolety wolnowiszące zamontowano w przeszklonych drzwiach).
Osłona okienna jako element budowania napięcia
Trudno oprzeć się wrażeniu, że osłony okienne stosowane na planie „Psychozy” są mocno wyeksponowane, a ich kluczową funkcją jest zapewnienie prywatności bohaterom, stworzenie intymnej atmosfery, a także… ukrycie czegoś przed światem. Mowa nie tylko o przedmiotach czy osobach, ale przede wszystkim o skrywanych przez bohaterów tajemnicach, lękach i fobiach.
Osłony okienne w niektórych scenach grają na emocjach widza, a nawet wzmagają suspens – nigdy nie wiadomo kto lub co może kryć się za opuszczoną roletą lub smaganą wieczornym wiatrem zasłoną. Widać to wyraźnie w ujęciu, w którym Marion obserwuje z okna motelu usytuowany na wzgórzu dom rodzinny Batesów. W oknie jednego z pokoi pojawia się cień tajemniczej kobiety, co sprawia, że bohaterka zaczyna odczuwać dyskomfort.
Wszystkie okna domu Batesów ozdobione są eleganckimi roletami wolnowiszącymi wykończonymi u dołu dekoracyjną taśmą czy też falbaną. Natomiast w siedzibie miejscowej policji rządzą żaluzje poziome, które widzimy z zewnątrz budynku, jak i od środka.
Podsumowując, Hitchcock i współtwórcy „Psychozy” dołożyli wszelkich starań, aby za pomocą scenografii (w tym osłon okiennych) stworzyć odpowiedni nastrój w konkretnych scenach. Zaakcentowali również niemal wszystkie funkcje, jakie powinna spełniać osłona okienna. Mowa przede wszystkim o ochronie przed promieniami słońca oraz wścibskimi spojrzeniami z zewnątrz, zapewnieniu prywatności, a także dekoracyjności tego elementu aranżacji wnętrza. Z drugiej zaś strony osłona w oknie pełni tutaj rolę symboliczną (skrywanie tajemnic, a w przypadku postaci Normana Batesa ukrywanie swojego prawdziwego „ja”). „Psychoza” to ogrom inspiracji dla wszystkich, którzy poszukują pomysłu na elegancką, klasyczną aranżację okna.